Ik ben nu bij Suimon thuis in de hoofdstad en ga zo weer eten, zijn vrouw Ainura en Turgunai, een nichtje van Suimon zijn aan het koken.
Zij wonen in een echte platten en kijken uit over Bishkek waar donkere onweerswolken over trekken.

Van ochtend heb ik het frame voor het douchehokje afgemaakt en opgesteld in de keuken. Zodat het commando het straks als de douche vloer is gepolijst het in een keer in elkaar kan zetten.
Een laatste keer een duik in het meer, lunch en tjai (zwarte thee), 2 maanden was dit de vervanger voor koffie.
Na de lunch bleven de 3 vrouwen die de hele tent runnen over, Aida, Aizat en Malika. Aida sprak mooi woorden en ik kreeg cadeaus!
Nog een keer met Suimon en het commando alles doornemen waarna een groepsportret en ‘kettek’ (gaan).

In een keer is het dan voorbij, opweg, langs de weg in Ak say staan nog Asylbek en Rinad mij op te wachten, een afscheidscommitee van het 1e commando. Dan de reis door het wonderschone ruige bergland dat in dit jaargetijde liefelijk groen kleurt. In Balakshi (visser) langs de weg een gerookte vis uit Rusland kopen en even verder op kurut (kaasballen), dan om de bocht de verkeerspolitie, te laat in de remmen, een stop teken, Suimon stapt uit met een document en geld, de boete wordt contant betaald en verdwijnt in de zak van orde handhaver.
In Bishkek nog even langs het CBT kantoor waar Ainura en Gulsana nog zijn, ook van hun krijg ik nog cadeaus.

Nu ga ik zo proberen alle souvenirs in te pakken en te slapen, de laatste nacht in Kirgizie

.

Suimon betaald boete contant

De visboer

2e commando krijgt werktekeningen uitgelegd

Douche hokje opgesteld in de keuken

Het regende vandaag veel,  ik heb Suimon alles verteld en de tekeningen laten zien. tussen de buien door heeft Suimon mij geholpen het eerste douche hokje te bouwen. Ik hoop morgen in iedergeval het geraamte af te hebben zodat het 2e commando het kan monteren als de juiste schroeven er zijn. zo hebben zij een goed voorbeeld voor de andere hokjes.

Vloer polijsten

Nog wat tekeningen gemaakt voor de bouwjongens zodat als ik weg ben ze het proberen volgens tekening te doen. Toen kwam de truck met gezaagd hout zodat ik eindelijk het kan gebruiken om de douche wand te maken. De schlifofka jongens zijn ook gekomen, zij poleisten de hele dag de douche vloer, het wordt echt terrazzo! Ook Aida is blij, de toilet vloer mag nu morgen ook gestort worden. De terrazzo vloer is een duur project voor haar, in totaal 17.000 som voor 21 m2, plus/min 300,-
Vanavond is het feest, Juloj is jarig en mijn afscheidsfeest. De vrouw van Jujol is gekomen, Suimon en Ai en als het goed is een aantal jongens van het 1e commando.

Woonkamer raam

Het raam zit in de muur en moet gaan dienen als woonkamer raam. Het huis waar het zal dienen als woonkamer raam en de ochtend zon naar binnen laat vallen zal in de 2e fase gebouwd worden. Wanneer dat zal zijn is onbekend, tot zolang blijft het een opening in de muur zonder huis, maarja daar heb je hier velen van.

Vandaag heb ik het toilet en douche hokje helemaal uitgetekend als een soort ikea handleiding zodat ze het zoveelmogelijk als ik bedacht heb kunnen maken. Verder heeft commando 2 de volgende muur laag van de septic tank gestort nadat ze hiermee klaar waren was het weekeind. Het lijf en de kleren werden gewassen.

Ontkisten van septic tank

Steiger

In de ochtend een stuk muur schoongemaakt, Max heeft ook even geholpen. De gestort douche vloer met water overgoten, het beton begint dan te sissen. Na de lunch zijn we met negen man in de Golf naar een steiger gereden, het bleek om de hoek te zijn, een frisse duik in het meer.
Aan het eind van de dag kwam Dostan, de terrazzo man, met een vriend en twee vriendinnen aan gereden. Ze namen mij mee naar het strand, 100 meter verder. Daar werd de fles wodka en congac geopend en proosten uitgedeelt, het plastic wegwerp bekertje van Dostan werd tot de rand gevuld, algouw begon hij getaar riffen na te doen, hij is een rocker!
Op een of andere manier vindt hij mij cool en met nog een wodka achter de kiezen begon hij me te omarmen.
Ik heb het beperkt weten te houden met 2 cognac en 1 wodka. Met veel gebaren kon ik uitleggen dat ik de werkers nog moest controleren, wat ook echt zo was. De werkers waren bezig met het bekisten van de tweede laag van de septictank muur. De bekisting hadden ze met veel moeite losgekregen dit kwam doordat ze de hoeken grofweg op elkaar hadden aangesloten. Hierdoor werd het omhoog schuiven van de bekisting onmogelijk en hebben ze het hele zwikkie gewoon op de eerste laag beton gezet. De ingezette afwijkingen van de eerste laag werden hierdoor nog verder uitvergroot. Geen probleem volgens commando 2, een beetje wrikken hier en daar. Maar de drie oorspronkelijk bedoelde vierkanten werden tot zeer intressante trapezium vormigen, we moesten er aardig om lachen tot dat Ik zei dat ze een aantal bekistingsplaten moesten inkorten, toen begon een discussie van zeker een half uur. In dit half uur kwam Dostan aangescheurd en wilde mij mee hebben naar zijn huis waarop ik hem nee moest verkopen vanwege het probleem van bekisten. Dit trok hij niet echt en ging plankgas er vandoor.
Commando 2 ging uiteindelijk aan de slag met inkorten en ik ging met Aisat ijs voor ze halen in Tong, heen en weer een uur lopen.

2e commando

Gietvloer

Vrouwen avond met een Schot

Onder de keukenvloer

Tot zover

Doorkijk op golf

Vandaag is Dostan gekomen met drie mannen, zij hebben de douchevloer gestort, deze moet nu 3 dagen harden. Het ging vandaag best vooruit, het 2e commando is bezig met de ondervloer van de keuken en ik heb de stenen onderdorpel van het keukenraam gemetseld.

Aan het eind van de middag kwamen de buurvrouwen op bezoek en nog wat later een schotse tourist. Voor het eerst heb ik een groep kyrgische dames diep in het glaasje gekeken samen met Max de Schot mochten we meedoen. Was heel leuk ook door dat alle buurkinderen er doorheen dartelden. Max werkt bij de Guardian en gaat de president interviewen, morgen wil hij een paar uur mee komen helpen.

Watertank richting toren

Het regent, iedereen schuilt in de bos-uy. Wel is aan het eind van de ochtend een hele mooie oude heiskraan gekomen om de watertank op zijn plaats te heisen. Dit ging vrij vlot en de lasser heeft de tank vastgezet. Commando 2 is aan de wanden van de septictank begonnen, alleen door de zandige bodem verzakt de aarde rondom en is het hozen van zand dat bij iedere trilling in de bekisting dreigt te vallen.

Tjast kort

Woensdag, nog één week:

Gisteren avond waren er 4 duitsers aangekomen. Een echtpaar dat in Bishkek werkt voor een kleine ngo die hooraparaten leverd aan kinderen. Zij worden door een Amerikaans bedrijf dat hoorapparaten maakt voorzien van de apparaten. De directrice van het bedrijf, een vrouw van in de 70 komt elk jaar de apparaten brengen.

Vandaag een stuk muur weer voorzien van afdek stenen om de muur beter te weren tegen het natuurgeweld. Orros heeft mij hierbij geholpen. Bij de kapper geweest.

Het 2e commando heeft de vloeren van het toilet en douche gestort. Morgen gaat Dostan naar Bishkek en neemt rode kleurstof mee terug voor de terrazzo vloer, vrijdag kunnen we dan storten. Drie dagen moet het uitharden waarna het gepoleist kan worden door Dostan de schlifoska master.

Schwarka

2e commando maakt constructievloer douche

Watertank

Eindelijk weer wat handwerk gedaan, in de ochtend lange platte stenen gezocht op het strand en deze naar het raam in de keuken gebracht, zij moeten dienen als onderdorpel.

Toen zijn we de Schwarska (lasser) Biktsjorro gaan ophalen in Tort Gul, hij is ‘ferry good’ volgens Aida. Hij gaat aan de watertank lassen, strips voor de oplegging, nieuwe aansluitingen en overloop. Langs de ijzerboer en als we terug komen is het lunchtijd. Dan met het gevaarte waar ongeveer 5m3 water in past aan de slag, geef de maten aan en ben handlanger. Zo is weer een dag om.

Prinses sul-cheylan (regenworm)

Prinses sul-cheylan (regenworm) is mijn koos naam voor Aisat, hiermee pest ik haar de hele tijd. Zij noemt mij Taragan (een huis insect). Het is allemaal zo gekomen door de composthoop, ik zeurde toen een week lang om sul-cheylan (sproet-slang), regenwormen en begon ook de kronkel bewegingen te maken met mijn vingers. Aisat kreeg hiervan de kriebels en zo gaat het dan, opeens heet Aisat sul-cheylan.

1e commando verlaat het kamp

Hoogste punt bereikt

Gestrande truck

Zitkuil

Asylbek

Was vandaag een slome dag maar wel alles gewassen en schoongemaakt! Kleren gewassen de bos-uy opgeruimd en naar de banja.
Het is een vreemde situatie, de verwachte stroom van toeristen is niet gekomen, Aida zei dat ze wel in Bokonbajevo aan zijn gekomen en dat ze morgen hier komen, het ligt waarschijnlijk aan het weer. Wat regen en veel wind, niet goed voor toeristen waarschijnlijk zo wordt gedacht.

Werk aan de zitplaats

11tal

Baldar dag

Ben in de fotoprintshop voor de foto’s van het 1e commando, zij gaan morgen, en dus een soort afscheidscadeau. de muur is dan klaar! Maar hierdoor is onderandere de halve dag al verstreken. 2,5 uur geleden had ik alle foto’s voor ze in het printbestand gezet en kon na 1 uur ze komen afhalen. Na het uur kwam ik terug, het bestand was door een ‘baldar’ (kind) met 1 druk op de knop verwijderd en dus nog niets geprint.

Ja, het is ‘baldar mairam’ , kinderdag, alle kinderen krijgen nieuwe kleren aan, vooral de meisjes, die worden in gliter jurken gehesen. Ze krijgen plastic speelgoed en ijs. Een van hun heeft op de delete knop gedrukt of dat werd door de niet kinderen beweerd.

Het elftal werd aangevoerd door de zoon van de broer van Aida, Oros.
Zijn vrienden waren nieuwsgierig naar het camp.

Bel richting Tam

Second commando is gearriveerd

2e commando begint aan vuilwater afvoer kanalisatie

Vrijwilligers poetsen de muur

Eerste test leemvoeg door Graham

Asylbek director maakt lijst van zijn materieel

Vandaag is het 2e commando uit Bishkek begonnen, Asylbek, Ainura en Suimon  hebben ze gebracht. Ook heeft Asylbek zijn gereedschap meegenomen wat heel veel uitmaakt, er moest veel geleend worden wat vaak dagen kon duren voordat het benodigde daar was.
Het 2e commando, Ulan, Zhulo, Cuba en naam vergeten,  is begonnen met het leggen van de vuilwater kanalisatie, ze hebben zo op het eerste gezicht inderdaad meer ervaring wat Suimon mij vooraf had verzekerd. Twee van de jongens was ik al eerder tegen gekomen maar waar, ja ik had een foto van ze gemaakt aan het begin van hun vrije dag, het percentage alcohol wat bij het uit ademen naar buiten kwam was boven gemiddeld. Het was in de tuin van Asylbek, ze waren net hun nette pak aan het aantrekken om de stad in te gaan.

Met Graham hebben we voor de muur een leemvoeg  test gemaakt. Dit om te testen of we met leem moeten werken en zo ja met welke kleur. We moeten morgen afwachten om  het resultaat te zien, het aanbrengen kost veel tijd dus als het gaat gebeuren wordt dit een meer jaren project en met alle aarde kleur varianten zullen er veel kleur verschillen in de voeg ontstaan, ‘not good’ (stopwoord van Rinad) of juist wel?

Vandaag zijn de muurbouwers eindelijk met de top van de water toren begonnen. Gisteren heeft de laskoning de U liggers twee aan twee tot H liggers gepuntlast. De twee H liggers moeten de watertank gaan dragen en in de watertorenmuur verankerd worden, door hun afwezigheid kon de toren dus niet afgebouwd worden.

De drie nieuwe vrijwilligers zijn met het zitplaats project aan de slag gegaan, de verzamelde stenen verwerken in het zitvlak en de leuning, leem aan maken en de stenen hiermee aan de ondergrond verbinden.

Ik heb een aantal proeven met de pigment stenen gedaan, welke methode het beste werkt om de gaten in de muur te vullen en met welke kleur, helaas nog niet naar tevredenheid.

In de middag ben ik samen met het vrijwilliger legioen een eerste stuk muur gaan schoonmaken, betondruipers met een katoenen doek en vochtig zand er af schuren.

Keukenraam

Norbek met Marinka

Aisat met petten

Met Asylbek foto’s kijken

Woensdag

Vladimir en Thomas, de twee uit Berlijn, zijn er nog tot laat in de middag. Vladimir de fotograaf is geïnteresseerd geraakt en wil dit startende project ‘in die Wüste’ portretteren voor een artikel in een tijdschrift. Het hele team wordt in beeld gebracht en omdat het ‘dril maschina’ commando nog bezig is de pijp naar 27 meter diepte te brengen wordt dit ook uitgebreid vastgelegd. Begin van de namiddag spuit er water uit de pijp, modderig, het moet een paar uur stromen voordat er helder water uitkomt. Door al het water ontstaat er een klein beekje in het zand. Samen met Aisat halen we 3 nieuwe vrijwilligers af in Bokonbajevo, Graham, July, Garry.

In de avond wordt de pomp geïnstalleerd en rond 21 uur stroomt er helder water en is het feest, wodka en bier!

Aida is verlost van haar slopende taak, om de dag water te halen in Bokonbajevo.

Laskoning maakt van UNP ligger een HEA

Rabotat dril maschina

Madam van het dril commando

Water geul richting meer

Kleuren klei voor het voegen van de muur

In de ochtend heeft Dostan mij opgehaald om naar een groeve te gaan om kleuren allerlei kleuren klei te zoeken. In richting oost, na het dorp Kadji say, slaan we een onverharde weg in. Na enkele kilometers verschijnen achter de rode zand heuvels reuze puisten bestaant uit samot (om te onthouden, omgedraaid Tomas), heel kleiige leem, ook wel vette leem genoemd. Het bijzondere van de puisten is dat ze uit lagen bestaan met elk een eigen pigment menging. Het overwegende kleurspectrum loopt van wit-geel naar paars. We vinden drie goed bevonden stukken die we meenemen om uit te testen. Op de terugweg stelt Dostan

Terug op Beltam zijn er twee jonge mannen uit Berlijn, een van de twee is fotograaf en heeft een freelance opdracht om de waterhuishouding in centraal Azië op de gevoelige plaat vast te leggen. Voor deze opdracht willen zij een rondje (+/- 500 km) om het meer rijden en wel meteen. Aida ziet de combinatie en belt Dostan.

Rond 14 uur zijn we vertrokken en rijden in een ruk naar Cholpon Ata. Het is de Costa brava van Kirgizië, er komen veel Kazachen en Russen op af om hun vrije dagen daar door te brengen. Het stadje bestaat langs de kustlijn uit ressorts, een ommuring met zoveel mogelijk vakantiehuisjes er in. Wij bekijken een nog in gebruik zijnde Sovjet sanatorium en een cultuur park. Het park “Ruh Ordo” is in 2002 geopend en opgedragen aan de beroemde Kirgizische auteur Chingiz Aitmatov, samen met sculpturen van zijn verhalen, Griekse filosofen en goden, Buda, Manas helden en goden, Kirgizische Sovjet helden vormen zij een bond gezelschap rond paviljoens die ieder voor zich gewijd is aan een geloof. Elk paviljoen is gelijk, alleen de toren spits verraad door het gebruikte symbool de geloofsrichting. Binnen is het een lege vierkante ruimte, op elke wand is een fleurig tafereel geschilderd van desbetreffende gebeurtenissen.

Even buiten Cholpon Ata ligt een veld met grote stenen waar in sommige afbeeldingen van vooral gewei gedierte is ingegrift, rots tekeningen uit, volgens het bijschrift uit de 8e eeuw v.Ch., vanuit dit hoger gelegen veld zien we op de tegenover liggende witte bergtoppen de weerkaatsing van de verkleuring van de ondergaande zon.

Rond Ysyk Kol wordt niets dus gaan we de zelfde weg terug.

De boormachine wagen is gearriveerd

Ik werd wakker door het geronk van een vrachtwagen. Het bleek de ‘burowiek machina’ te zijn, een oude Sovjet truck die je hier overal ziet, deze heeft een complete boor uitrusting voor het boren naar ik denk voornamelijk water.

Het boor team bestaat uit twee met Russisch bloed (spreken alleen russisch) en een kirgisch, een van de mannen heeft ook zijn vrouw mee, een gezette dame die rond hangt sigaretten rookt en veel telefoneert. Het gezelschap kan zo mee doen in een Fellini film.

Ik meet nog snel uit waar de boor de grond in moet en met een meter speling gaat de boor op zoek naar water. Het gaat al snel millimeter voor millimeter en op een gegeven moment geen enkele millimeter, het commando, zoals Aida het team noemt, staart een half uur naar dit fenomeen en besluit dan de machina te verplaatsen waardoor het uiteindelijke gat toch nog dichterbij mijn meetpunt is gekomen.

In de middag hebben zij het diepste punt bereikt, 27 meter. Daar moet het goede water zitten wat nog niet zout is door het meer en toch al redelijk goed gefilterd is door de 27 meter aardlaag. Of dit waar is blijkt pas als het water wordt op gepompt als de gehele installatie gereed is.

Het hele gebeuren zal 3 dagen in beslag nemen.

Kirgizische brood bak oven

In de namiddag ga ik met Rinad naar de buurvrouw, zij is bezig om brood te maken in de Dugovka, het is een oven die Aida ook bij haar nieuwe keuken wil. De oven staat midden op het erf, een aantal kinderen banjeren er rondom, de buurvrouw controleert het vuur in de oven. De oven is van leem (1,5 x 1,2 x 0,8 hoog) en van binnen zit op halve hoogte een rooster. Op de grondplaat wordt een houtvuur gestookt en de buurvrouw heeft ook nog war plastic toegevoegd om het vuur lekker vel te laten branden, op het rooster wordt stro gelegd, een smaak versterker. Als de wanden gloeiend heet zijn wordt het vuur gedoofd en de as uit de oven geschept, dan kan het brooddeeg op bakplaten op het rooster gelegd worden. Even als de ovenklep wordt de rookafvoer afgesloten waardoor er geen lucht meer in of uit kan.

Na een kwartier is het brood klaar, uit dit exemplaar kwamen ongeveer 8 verse broden.

Helaas waren de plastic roetdeeltjes ook tot ingrediënt geworden maar de methode is geweldig!

boot gemaakt om te vissen

…

de twee bazen

Volleybal in Aksay

Zaterdag:

Ga met Ulan, Asylbek en Dinad naar Aksay, dorp na Tort kul en Burgud.

Bij Ulan ga ik slapen, wij gaan kijken naar een volleybal wedstrijd waar Ulan mee doet.

Eerst gaan we op bezoek bij Asylbek zijn familie en daarna de familie van Ulan twee huizen verder. Aidbek (de oudste van de bouwvakkers) is ook mee, het blijkt dat hij aardig wat wodka naar binnen werkt, midden op de dag is hij al totaal beneveld. De volleybal zaal is in de school, de zaal is gevuld met jongens en mannen, voor vrouwen verboden terrein. Er zijn al een paar vooral oudere mannen die al aardig wat wodka glaasjes achterover hebben geslagen en sommige jonge mannen hebben een glazige blik.

Even later begint de wedstrijd, voor publiek is er eigenlijk geen ruimte, wij staan op de zij- of achterlijn. Van jong tot middelbare leeftijd speelt en ook glazige ogen spelen mee. Er zijn goeie en slechte spelers in alle teams, maar iedereen gaat er voor. Ulan is ook een goeie en is leider van zijn team, zij verliezen de pot en ga met Asylbek het dorp in. We lopen om de school waar overal groepjes jonge mannen hangen die alcohol drinken of iets anders naar binnen werken, ze proberen zo onopvallend mogelijk te doen waardoor het juist opvalt. De jongens in de bloei van hun leven weten zich geen houding en in groepsverband is het de sport of drugs die hun drijft. De school op de achtergrond, een verpauperd Sovjet bouwsel, maakt het beeld compleet, het is een trieste sfeer het tegenovergestelde van de gymzaal.

Jeva komt binnen

Juma / vrijdag:

Vandaag was ik met Aida naar de ‘dar baza’ (poort) maker in Bokonbajevo, door zijn grote stalen poort komen we zijn erf op, er liggen overal werktuigen in het rond die door een rode stof een eenheid vormen in de chaos. Dastan zit in half open schuur te werken aan een grafsteen, hij frijnst de afbeelding van de gestorvene in de granieten plaat. We laten hem het ontwerp van de dar basa zien en Aida legt uit dat het helemaal van hout moet zijn. Hij vindt het goed en voegt aan het ontwerp een kyrgyzsisch patroon toe dat uit het hout moet worden gesneden. Voor de grafstenen maakt hij terrazzo sokkels van een mengsel van roodkleurig cement en witte stenen. Hier zocht ik naar, ik vraag hem of hij de vloer kan maken voor het toilet en de douche. Volgens mij gaat het lukken en achter in een van zijn schuurtjes heeft hij nog een paar kisten met mozaïek steentjes, een idee voor de muurafwerking van de douche ruimte. Later op de middag komt hij langs om te kijken en morgen geeft hij de prijs op.

schets dar baza